WOZ journaal september 2025

Nieuwsbrief Waarderingskamer over de Wet Waardering Onroerende Zaken

De herfst is begonnen en dat betekent dat er weer veel nieuws te delen is in het WOZ-journaal. We leggen het verschil uit tussen een waarderingsuitzondering en een belastingvrijstelling – met begraafplaatsen als voorbeeld. Ook zetten we de speerpunten voor het Onderzoek kwaliteit taxaties 2026 op een rij. Verder lees je over inzet van AI bij Belastingsamenwerking West-Brabant. En we besteden aandacht aan actuele onderwerpen zoals koopdatum en de reserve van de VvE, onze verhuizing en de waarderingsinstructie, waarvoor we vrijwilligers zoeken. En tot slot doen we een oproep om je vragen alvast met ons te delen voor het webinar over de LV WOZ in december.

WOZ-opfrisser: WOZ-uitzondering vs. OZB-vrijstelling

In de praktijk wordt voor de meeste objecten die zijn vrijgesteld van gemeentelijke belastingen (OZB) geen WOZ-waarde bepaald. Maar voor sommige “vrijgestelde” objecten voor de OZB, geldt de “uitzondering” voor de WOZ niet. Dan moet er wel een waarde worden vastgesteld.

Waarderingsuitzonderingen
De Uitvoeringsregeling uitgezonderde objecten Wet WOZ benoemt welke objecten of delen daarvan geen WOZ-waarde krijgen. Denk aan de uitzondering voor cultuurgrond en voor waterverdedigingswerken.

Belastingvrijstellingen
De Gemeentewet bepaalt voor welke onroerende zaken een gemeente geen OZB-mag heffen. Dit zijn de verplichte vrijstellingen. Gemeenten kunnen daarnaast in de eigen belastingverordening heffingsvrijstellingen opnemen voor de OZB. Veelal worden in de belastingverordening ook de verplichte vrijstellingen uit de Gemeentewet opgenomen, maar vaak aangevuld met enkele “facultatieve vrijstellingen”.

Een belastingvrijstelling voor de OZB betekent niet automatisch dat de gemeente geen WOZ-waarde hoeft te bepalen. Alleen als het “vrijgestelde type onroerende zaken” in de uitvoeringsregeling uitgezonderde objecten Wet WOZ wordt genoemd, hoeft geen waarde te worden bepaald. De WOZ-waarde is dan bijvoorbeeld van belang voor het waterschap (watersysteemheffing) of voor het CBS (vaststellen belastingcapaciteit)

Voorbeelden

Voorbeeld 1

De Gemeentewet stelt tuinbouwkassen vrij van OZB (verplichte vrijstelling). De Uitvoeringsregeling noemt deze objecten niet als uitzondering. Immers voor het waterschap zijn dit gebouwde objecten die naar de WOZ-waarde worden betrokken in de watersysteemheffing.

• De gemeente stelt dus wel een WOZ-waarde vast en neemt voor de belanghebbende(n) een WOZ-beschikking die wordt opgenomen op het aanslagbiljet gemeentelijke belastingen. Door de vrijstelling is er dus geen aanslag OZB op dit biljet.

Voorbeeld 2

De gemeentelijke belastingverordening stelt begraafplaatsen, urnenvelden en crematoria vrij van OZB. (facultatieve vrijstelling) De Uitvoeringsregeling noemt deze objecten niet als uitzondering. Immers het waterschap heeft van deze “gebouwde onroerende zaken” de WOZ-waarde nodig.

• De gemeente stelt dus ook voor deze objecten wel een WOZ-waarde vast en neemt voor de belanghebbende(n) een WOZ-beschikking. Er staat dus ook hier geen OZB-aanslag op het biljet.

Voorbeeld 3

De gemeentelijke belastingverordening stelt onbebouwde cultuurgrond die hobbymatig wordt gebruikt, zoals volkstuinen, hobbyweilanden etc. vrij voor de OZB (facultatieve vrijstelling).

• Ook deze objecten moeten een WOZ-waarde krijgen. De gemeente neemt alle onderdelen van de onroerende zaak mee in de WOZ-waarde, dus ook de waarde van de cultuurgrond als bijvoorbeeld sprake is van een volkstuintje met daarop een huisje. Belanghebbenden ontvangen in beginsel wel een WOZ-beschikking, maar geen aanslag OZB. Het CBS telt deze facultatief vrijgestelde objecten mee bij het bepalen van de belastingcapaciteit.

Voorbeeld 4
De gemeentelijke belastingverordening kent een efficiencyvrijstelling waardoor OZB-aanslagen lager dan € 25 niet worden opgelegd. Gezien de tarieven van de gemeente betekent dit dat voor een onroerende zaak met een WOZ-waarde lager dan € 20.000 geen OZB-aanslag wordt opgelegd.

• Ondanks de efficiency-vrijstelling moeten ook objecten met een lage waarde een WOZ-waarde krijgen. Ook de efficiency-vrijstelling is immers een facultatieve vrijstelling en dus telt het CBS deze WOZ-waarden wel mee bij het bepalen van de belastingcapaciteit. Ter voorkoming van verwarring bij de belanghebbenden kan mogelijk de daadwerkelijke bekendmaking van deze WOZ-waarde aan belanghebbende achterwege blijven.
• Er is wel sprake van een “efficiency-bepaling” in de eisen van de Waarderingskamer bij het beoordelen of cultuurgrond al dan niet bedrijfsmatig wordt geëxploiteerd. Indien sprake is van een ongebouwde onroerende zaak die gebruikt wordt als cultuurgrond en die een waarde heeft van minder dan € 12.000 mag de beoordeling of daadwerkelijk sprake is van bedrijfsmatige exploitatie achterwege blijven, zodat deze onroerende zaak onder de waarderingsuitzondering voor bedrijfsmatig geëxploiteerde cultuurgrond valt.

Samenvatting

• Gemeenten kunnen objecten vrijstellen van OZB via de eigen belastingverordening.
• Alleen de Uitvoeringsregeling uitgezonderde objecten Wet WOZ bepaalt of een object geen WOZ-waarde hoeft te krijgen.
• Een verplichte OZB-vrijstelling betekent niet in alle gevallen een WOZ-uitzondering en een facultatieve OZB-vrijstelling betekent nooit een WOZ-uitzondering.

Tot slot

Vergelijk de gemeentelijke belastingverordening met de uitvoeringsregeling om te controleren of alle objecten die een WOZ-waarde moeten krijgen, juist in beeld zijn. Dit voorkomt fouten en zorgt ervoor dat afnemers de WOZ-waarde correct kunnen gebruiken voor belastingen of voor andere toepassingen. De WOZ-waarde wordt immers veel breder gebruikt dan alleen de heffing van OZB.

Vragen?
Heb je een vraag over dit onderwerp? Stuur dan een mail naar info@waarderingskamer.nl.

AI versterkt het WOZ-model van Belastingsamenwerking West-Brabant

Kunstmatige intelligentie oftewel AI doet steeds vaker zijn intrede in de wereld van de WOZ. Ook bij Belastingsamenwerking West-Brabant (BWB) gebruiken ze AI om hun waarderingsmodel te versterken. Niet als vervanging, maar als slimme tweede lijn die ze helpt betrouwbaarder, sneller en objectiever te werken.

Waar zet BWB AI voor in?
BWB waardeert op de traditionele wijze en maakt gebruik van een AI-waardering. Wanneer de getaxeerde waarde en AI-waarde dicht bij elkaar liggen, geeft dat vertrouwen. Grote afwijkingen zijn juist aanleiding om dieper in de taxatie te duiken en waar nodig de waarde aan te passen. Beide waarderingen blijven schattingen, maar samen vormen ze een betrouwbaarder ijkpunt.

Dit ijkpunt is ook de basis voor de Waardecheck die inwoners van de BWB via hun aanslagbiljet en website interactief kunnen raadplegen. Daarnaast gebruikt BWB de AI-waarde als indicator in het risicoprofiel van bezwaren. Ook bij complexe bezwaar- en beroepschriften biedt AI ondersteuning: geanonimiseerde stukken en conceptadviezen worden getoetst om te kijken of alle grieven voldoende zijn beantwoord. Waar nodig zoomt BWB verder in en bepaalt of de waarde moet worden aangepast.

Wat levert AI BWB op?
AI levert objectieve waarden, waar een taxateur geen invloed op heeft. Dat maakt interne controles efficiënter en versterkt de Waardecheck als instrument voor burgers.

De grootste uitdaging: uitlegbaarheid
De grootste uitdaging is de uitlegbaarheid. De vergelijkingsmethode maakt elke euro inzichtelijk. Bij de AI-waardering ligt dat ingewikkelder: richting belanghebbende of de rechtbank is het lastig uit te leggen hoe de waarde precies tot stand komt.

Blik op de toekomst
BWB ziet kansen in dynamische modellering, waarbij AI waarde componenten zoals energielabel, onderhoud, bijgebouwen en omgevingsfactoren concreet in een waarde uitdrukt. Resultaten moeten duidelijker en beter vergelijkbaar worden getoond, liefst op wijk- of woningtypeniveau in plaats van de landelijke mediaan.

Repeterende woningen kunnen daarbij de referentie vormen, met juist gelabelde waardecomponenten. Denk aan een uitklapbaar onderdeel “liggingswaarde”, waarin de voornaamste omgevingsfactoren gebundeld zijn.

Hopelijk kan AI in de toekomst helpen bij het inzichtelijk maken van de gemiddelde effecten van factoren, zoals de invloed van energielabels per bouwperiode of de meerwaarde van garages en parkeerplaatsen per wijk. Nu gebeurt dit nog via complexe Excel-vergelijkingen. Daarnaast ziet BWB mogelijkheden om via AI de meest geschikte referentieobjecten sneller te vinden.

AI als hulpmiddel
AI is voor BWB geen eindproduct, maar een hulpmiddel: het biedt handvatten, versnelt repeterende taken versnelt en laat zien waar ontwikkeling nodig is.

Wil je meer weten over hoe BWB AI gebruikt?
Wil je meer weten over hoe BWB AI inzet? Neem dan contact op met Ab van Poppel door een mail te sturen naar: ab.van.poppel@bwbrabant.nl

Oktoberinventarisatie 2025

Elk jaar vragen wij gemeenten/samenwerkingsverbanden in oktober naar de stand van zaken op dat moment. De oktoberinventarisatie 2025 is inmiddels beschikbaar in MijnWaarderingskamer.

De peildatum voor de gevraagde kengetallen, zoals het aantal ontvangen bezwaren, nog af te handelen bezwaren en nog te beschikken objecten is 1 oktober 2025. De uiterste inleverdatum is vrijdag 17 oktober 2025.

Wat is er nieuw in 2025?
Ten opzichte van de oktoberinventarisatie 2024 zijn er een aantal wijzigingen doorgevoerd:

Vragen over de conclusies en maatregelen naar aanleiding van de onderzoeken naar de kwaliteit van de objectkenmerken en de aansluiting op de BAG in het kader van interne beheersing zijn niet meer opgenomen.

Bij het onderdeel gegevensbeheer maken we nu onderscheid tussen woningen en niet-woningen wat betreft de kwaliteit van de objectkenmerken.

Een aantal vragen bij de het onderdeel vakbekwaamheid is komen te vervallen.

Deze wijzigingen hebben geleid tot een afname van het totaal aantal vragen.

Gemakkelijk invullen met de Importmodule
Om invultijd en de kans op “invulfouten” te verkleinen, is het in “Mijn Waarderingskamer” mogelijk om de gevraagde kengetallen automatisch in te lezen via een CSV-bestand.

Het werkt eenvoudig:

1. Download het CSV-bestand met alle vragen uit de inventarisatie.
2. Vul het bestand aan met de gevraagde gegevens.
3. Importeer het bestand terug in MijnWaarderingskamer.

Let op: de vragenlijst moet nog wel handmatig worden verzonden. De CSV-template is ook beschikbaar gesteld aan de dienstverleners.

Vragen?
Heb je vragen over de oktoberinventarisatie 2025? Stuur een mail naar info@waarderingskamer.nl.

Onderzoek kwaliteit taxaties uitgelegd

Elk jaar voert de Waarderingskamer ongeveer 200 onderzoeken uit bij gemeenten en uitvoeringsorganisaties. Deze onderzoeken richten zich op vier gebieden: de kwaliteit van de WOZ-processen, de objectkenmerken, de gegevens in de Basisregistratie WOZ of de kwaliteit van de taxaties.

Dit jaar ligt de nadruk op de kwaliteit van de taxaties. Bij circa 80 gemeenten toetsen we de taxaties aan de hand van XML-gegevens. Als uw gemeente is geselecteerd, staat dit vermeld in het toezichtplan 2025-2026. Contactpersonen kunnen dit plan raadplegen via Mijn Waarderingskamer.

Tijdens de onderzoeken letten we vooral op:

• de kwaliteit van de objectkenmerken van woningen én niet-woningen
• de aansluiting van de taxaties op het marktniveau voor woningen én niet-woningen
• de aansluiting van de taxaties op de vorige herwaardering
• de onderlinge waardeverhoudingen tussen taxaties

Om gemeenten te ondersteunen bij deze onderzoeken besteden we in november in ons maandelijks webinar aandacht aan deze onderzoeken. We laten je dan zien welke gegevens je vooraf moet aanleveren en welke controles wij uitvoeren aan de hand van ons voorbereidingsdocument. Ook behandelen we ook de verschillende dashboards in onze Stuf-viewer.

Nieuwe gegevenslevering koopdatum en VvE-reserve

Vanaf oktober 2025 (uiterlijk november 2025) start het Kadaster met het leveren van een maandelijks bestand met gegevens over koopdatum en het meeverkochte aandeel in de VvE-reserve. Dit bestand is aanvullend op de BRK-levering en wordt gestuurd naar de primaire contactpersoon gegevensbeheer in de MijnWaarderingskamer-omgeving. Voor belastingsamenwerkingen worden de gegevens samengevoegd in één bestand. De kosten van deze gegevenslevering worden voorlopig betaald door de Waarderingskamer.

Belang van verkoopprijzen en aanvullende gegevens
De verkoopprijzen van woningen die gemeenten van het Kadaster ontvangen, vormen een zeer belangrijk bron voor de WOZ-taxatie. Gemeenten gebruiken deze prijzen bij de permanente marktanalyse en vergelijken ze met bijvoorbeeld de vraagprijs en de staat van de verkochte woning. Steeds meer gemeenten verzamelen daarnaast aanvullende gegevens, zoals over de daadwerkelijke koopdatum en het aandeel in de reserve van de vereniging van eigenaren (VvE-reserve).

Verschil tussen overdrachtsdatum en koopdatum
Via BRK-levering krijgen gemeenten van het Kadaster de verkoopprijs en de datum waarop de woning is overgedragen bij de notaris. De datum waarop de koop echt is gesloten en de prijs is overeengekomen, ligt veelal enkele maanden eerder. Zeker in de huidige markt is het steeds belangrijker om de echte koopdatum te kennen. Ook belastingrechters vragen regelmatig naar de koopdatum.

VvE-reserve bij appartementen
Bij appartementen bestaat de verkoopprijs uit twee delen: de prijs voor de koop van het appartement (het belangrijkste deel) en het bedrag dat is betaald, omdat de koper ook een aandeel krijgt in de bestaande reserve van de vereniging van eigenaren. Als er sprake is van een grote reserve, is het relevant om te weten welk deel van de verkoopprijs nu echt betaald is voor het appartement.

Automatisering van aktegegevens
Tot nu toe raadpleegden veel gemeenten handmatig de notariële akte om de koopdatum en de VvE-reserve te achterhalen. Onderzoek heeft uitgewezen dat dit proces grotendeels geautomatiseerd kan worden. In ruim 90% van de gevallen kan de koopdatum automatisch worden vastgesteld. Voor de VvE-reserve ligt dit percentage iets lager. Dit kan gemeenten veel werk schelen.

Vervolg: structurele inbedding in BRK-levering
Er loopt een project om deze gegevens structureel onderdeel te maken van de BRK-levering, maar dit zal nog enige tijd duren.

Vragen?
Met vragen over deze nieuwe gegevenslevering kun je terecht bij de VNG of de Waarderingskamer (info@waarderingskamer.nl).

Denk mee over de nieuwe Waarderingsinstructie

We zijn bezig met een nieuwe versie van de Waarderingsinstructie. Daarbij zetten we een belangrijke stap: bij elk onderdeel kijken we voortaan vanuit het perspectief van inwoners en bedrijven.

De instructie blijft bedoeld voor de WOZ-uitvoering, maar het perspectief van belanghebbenden is de rode draad. Zo wordt de instructie nóg relevanter en praktischer.

We zoeken meedenkers!
We willen dat de nieuwe Waarderingsinstructie werkbaar is voor zowel kleine gemeenten als grote samenwerkingen. Daarom zoeken we vrijwilligers die:

• in een paar (online) sessies willen meelezen
• en meedenken over één of meer inhoudelijke hoofdstukken

Een voorbeeld: het is voor inwoners en bedrijven belangrijk dat de WOZ-waarden op tijd bekend zijn én dat de gegevens volledig en tijdig in de LV WOZ en op het WOZ-waardeloket staan.

Meedoen? Stuur een mail naar: info@waarderingskamer.nl.

Stel je vragen over de LV WOZ vóór het webinar

Zoals voorgaande jaren organiseren we ook dit jaar weer een webinar over praktijkvragen rondom de LV WOZ. Dit webinar vindt plaats op 11 december 2025.

We hebben al enkele vragen ontvangen die we zeker gaan behandelen. Over de volgende onderwerpen hebben we al vragen ontvangen:

• de statusBeschikking bij de afhandeling van bezwaar, met speciale aandacht voor hoe verschillende statussen elkaar opvolgen. Voor afnemers is niet altijd duidelijk;
• het registreren van gegevens (objectkenmerken) met een juiste beginGeldigheid, zodat de juiste gegevens worden gebruikt bij de waardebepaling en op het taxatieverslag, met inachtneming van zowel de waardepeildatum als de toestandspeildatum;
• het belang van de toestandspeildatum voor Box 3;
• het juist registreren van de effecten van “amendement De Pater”, vooral omdat bij het CBS geen correcties meer mogelijk zijn.

Maar er is tijdens dit webinar nog ruim gelegenheid voor het beantwoorden van uw vragen, wanneer u die vooraf aan ons meldt. Daarom ontvangen wij jouw vraag graag vóór 4 november 2025. Stuur je vraag naar: info@waarderingskamer.nl onder vermelding van "Webinar LV WOZ".

Alle vragen worden volledig geanonimiseerd en vertrouwelijk behandeld. Stel je vraag daarom zo concreet mogelijk en gebruik voorbeelden waar dat kan.

Mis deze kans niet om je vraag beantwoord te krijgen tijdens het webinar.

Ook vragen voor onze andere webinars zijn natuurlijk welkom. Zie voor het programma onze site.

We zijn verhuisd!

Na vele jaren op de Muzenstraat zijn we verhuisd naar een nieuwe locatie: Anna van Saksenlaan 10 in Den Haag. Ons nieuwe kantoor biedt ons meer ruimte en een frisse omgeving waarin we ons werk voor de WOZ nog beter kunnen doen.

We nodigen onze partners en relaties van harte uit om ons nieuwe onderkomen te komen bekijken. Natuurlijk ontvangen we iedereen graag met een kop koffie en een warm welkom!

Ons postadres en telefoonnummer blijven hetzelfde, dus contact opnemen kan zoals altijd. Op onze website vind je de routebeschrijving en parkeermogelijkheden.

We kijken ernaar uit je te mogen ontvangen in ons nieuwe pand.

Gewijzigd programma webinars najaar 2025

Let op: het programma van de webinars is aangepast. Het webinar Onderzoek kwaliteit taxaties, dat eerder gepland stond op 30 oktober, vindt nu plaats op 27 november 2025. Op 30 oktober 2025 staat het webinar Registratie en verificatie objectkenmerken op de agenda.

Het complete programma ziet er nu als volgt uit:

• 30 oktober 2025 – Registratie en verificatie objectkenmerken
• 27 november 2025 – Onderzoek kwaliteit taxaties
• 11 december 2025 – LV WOZ (veelgestelde vragen)

Aanmelden webinars
Als je in ons mailbestand staat, krijg je ongeveer vier weken voor elk webinar een uitnodiging om je in te schrijven. Ontvang je onze uitnodigingen nog niet, maar zou je dat graag willen? Meld je dan bij ons aan, dan houden we je voortaan op de hoogte.