Ons toezicht

In het kort

De Waarderingskamer controleert of gemeenten de Wet waardering onroerende zaken (Wet WOZ) goed uitvoeren. Als toezichthouder voeren we verschillende soorten onderzoeken uit bij gemeenten. Daarnaast moeten gemeenten drie keer per jaar informatie opgeven aan de Waarderingskamer die de Waarderingskamer beoordeelt.

Op basis van ons oordeel, de grootte van de gemeenten en andere signalen bepalen wij bij welke gemeente we welke onderzoeken gaan uitvoeren.

De Waarderingskamer houdt toezicht

De Waarderingskamer controleert of gemeenten de Wet waardering onroerende zaken (Wet WOZ) goed uitvoeren. Het belangrijkste aandachtspunt daarbij is of de WOZ-taxaties van voldoende kwaliteit zijn. De kwaliteit van de taxaties controleren we tijdens onderzoeken bij gemeenten of op afstand. Daarnaast voeren wij ook andere onderzoeken uit. Bijvoorbeeld of de gegevens die worden gebruikt bij de WOZ-taxaties correct zijn en of de gemeente de bezwaarschriften op een juiste wijze en binnen de termijn afhandelt.

Risicogerichte werkwijze 

Wij werken risicogericht. Daarmee bedoelen we dat we meer aandacht besteden aan gemeenten of onderwerpen die bij de WOZ-uitvoering minder goed scoren. Dit betekent bijvoorbeeld dat gemeenten met een laag algemeen oordeel meer aandacht van ons krijgen dan gemeenten met een hoger oordeel. Gemiddeld krijgen gemeenten een keer per jaar een inspecteur van de Waarderingskamer op bezoek.

Naast onze risicogerichte aanpak is ons toezicht ook proportioneel. Dat wil zeggen dat we bij de inzet van ons toezicht ook rekening houden met de grootte van een gemeente. Een grote gemeente bezoeken we vaker dan een kleine gemeente. Zo proberen we ons toezicht per woning of bedrijf eerlijk te verdelen.

Inzet verschillende toezichtinstrumenten

Om onze toezichthoudende taak uit te voeren zetten wij verschillende toezichtinstrumenten in. Belangrijke toezichtinstrumenten zijn onze onderzoeken. Sommige onderzoeken voeren onze inspecteurs uit bij de gemeente, terwijl andere onderzoeken meer op afstand plaatsvinden. Een overzicht van al onze toezichtinstrumenten staat in het strategiedocument.

Een voorbeeld van een toezichtinstrumenten is een onderzoek naar de kwaliteit van de taxaties. Dit onderzoek voeren wij jaarlijks uit bij ongeveer 25% van de gemeenten. Tijdens dit onderzoek kijken onze inspecteurs of de WOZ-gegevens die de gemeente heeft geregistreerd een goede weergave zijn van de straatwerkelijkheid, of de WOZ-taxaties aansluiten op de verkoopcijfers in de gemeente en of de onderlinge waardeverhoudingen juist zijn. Zo kunnen wij, samen met andere onderzoeken ons algemeen oordeel samenstellen.

Evaluaties toezichtsinstrumenten

De Waarderingskamer laat regelmatig één van de gebruikte toezichtsinstrumenten door een onafhankelijke organisatie evalueren. Op die manier willen we waarborgen dat de gebruikte instrumenten effectief en efficiënt zijn en blijven.

In 2023 is ons onze aanpak van de "Onderzoeken naar de kwaliteit van de taxaties" geëvalueerd. 

Publicatie resultaten toezicht

Onderzoeken bij gemeenten
De bevindingen van ons toezicht leggen we vast in rapporten. Deze rapporten betreffen meestal de bevindingen in een bepaalde gemeente. Om transparant te zijn over onze bevindingen publiceren we deze rapportages. Deze rapportages staan op de pagina's per gemeente: beoordelingen gemeenten. 


Landelijke thematische onderzoeken
Naast de rapporten per individuele gemeente of per samenwerkingsverband worden er ook landelijke analyses uitgevoerd die gepubliceerd worden in landelijke rapporten.

Onderzoek tijdigheid

In 2024 is in een herhaalmeting onderzocht in hoeverre gemeenten erin slagen om WOZ-waarden op tijd bekend te maken en WOZ-bezwaren op tijd af te handelen. Het landelijke onderzoek naar de tijdigheid in de WOZ kijkt dus naar twee belangrijke punten:

  • Of gemeenten en uitvoeringsorganisaties op tijd de WOZ-waarden bekendmaken (binnen de wettelijk bepaalde termijn, dus in de eerste acht weken van 2024). Dit is vergeleken met de situatie in 2023 en in 2022.
  • Hoe snel gemeenten en uitvoeringsorganisaties de in 2023 ingediende bezwaren tegen WOZ-waarden afhandelen. Dit is vergeleken met de resultaten van de afhandeling van de in 2022 ingediende WOZ-bezwaren.

Het is belangrijk dat gemeenten of uitvoeringsorganisaties elk jaar op tijd de WOZ-waarden bekendmaken en dat bezwaren daartegen binnen een redelijke termijn worden afgehandeld. Begin 2024 is voor 95,2% van de woningen de WOZ-waarde binnen de wettelijke termijn bekend gemaakt. Dit is beter dan in 2023 en zeker gezien het grote aantal WOZ-bezwaren dat gemeenten in 2023 moesten afhandelen, is dat een knappe prestatie. De afhandeling van bezwaren verliep in 2023 gemiddeld langzamer dan eerdere jaren door een recordaantal bezwaren. Dat betekende dat belanghebbenden te maken hadden met gemiddeld langere doorlooptijden. Hoewel het aantal bezwaren in 2024 is afgenomen, blijft het verwerken van complexere bezwaren een uitdaging, ook omdat gemeenten te maken hebben met een groot aantal beroepsprocedures.

De komende jaren is er zeker aandacht voor het op tijd bekendmaken van WOZ-waarden en voor een zorgvuldige en snelle afhandeling van bezwaren. Het rapport laat immers ook duidelijk zien dat er zeker nog ruimte voor verbetering is.

Kwantitatief onderzoek NCNP-bezwaren

In 2024 is een tweede herhaling uitgevoerd van ons onderzoek naar de afhandeling van (no-cure-no-pay-)bezwaren tegen de WOZ-waarden. Dit onderzoek was gericht op de afhandeling van de in 2023 bij gemeenten ontvangen bezwaren tegen de WOZ-waarden naar waardepeildatum 1 januari 2022.

In 2021 onderzochten wij voor het eerst hoe vaak en waarom (no-cure-no-pay-) bezwaren tegen de WOZ-waarde worden toegekend. Uit dit onderzoek, gericht op waardepeildatum 1 januari 2019, bleek dat er sprake was van grotere verschillen tussen no-cure-no-pay-bezwaren en de overige bezwaren dan eerder als uitgangspunt was genomen in het WODC-rapport naar de werkwijze en het verdienmodel van no cure no pay bedrijven in de WOZ.

Uit ons onderzoek in 2021 bleek dat no-cure-no-pay bezwaren minder vaak succesvol zijn en dat de afhandeling door gemeenten langer duurt dan bij de andere bezwaren. Deze, maar ook andere onderzoeksresultaten, zijn gebruikt in het debat over het vormgeven van maatregelen ter verbetering van de WOZ-uitvoering. In 2023 hebben wij een herhaalmeting uitgevoerd naar de bezwaren tegen de WOZ-waarden naar waardpeildatum 1 januari 2021.

Omdat in 2023 (waardepeildatum 1 januari 2022) het aantal bezwaren erg hoog was, hebben wij het onderzoek in 2024 voor de derde keer uitgevoerd. In 2025 zal het onderzoek weer uitgevoerd worden. Het onderzoek uit 2024 dient dan als vergelijkingsbasis om te zien wat de nieuwe regels, die in met ingang van 1 januari 2024 zijn ingevoerd door de staatssecretaris Fiscaliteit en Belastingdienst, hebben opgeleverd.

Meer over ons toezicht op gemeenten

Het algemeen oordeel

Lees over hoe ons algemeen oordeel over gemeenten tot stand komt

Ons toezichtplan

Onze toezichtstrategie wordt uitgelegd in ons toezichtplan

Publicaties

De publicaties van de Waarderingskamer