WOZ journaal april 2025

Nieuwsbrief Waarderingskamer over de Wet Waardering Onroerende Zaken

We weten dat deze periode voor veel van jullie behoorlijk druk is geweest met contact met belanghebbenden. We willen onze waardering uitspreken voor het werk dat jullie doen.

We zien in de eerste peilingen dat het landelijk aantal ingediende (formele) bezwaren dit jaar iets lager ligt dan vorig jaar. Dat biedt hopelijk wat lucht in de werkprocessen. In deze editie van het WOZ-journaal lees je over initiatieven en ontwikkelingen die kunnen helpen om processen verder te verbeteren en inzichten te verdiepen.

Zo vertelt Sabewa Zeeland over hun Power BI-dashboard voor bezwaarafhandeling, en lees je meer over de uitvoering van het WOZ-proces in ons jaarverslag 2024. We introduceren een korte animatie over onze rol als toezichthouder, delen de uitkomsten van een onderzoek naar ‘scheefheid’ van WOZ-taxaties. Ook vragen we aandacht voor de aprilinventarisatie en de internetconsultatie over het gemoderniseerde WOZ-taxatieverslag. Tot slot besteden we aandacht aan de gegevenslevering via de LV WOZ.

Hopelijk vind je in deze editie herkenning, inspiratie en praktische inzichten.

Aprilinventarisatie WOZ: help ons het landelijke beeld scherp te krijgen

Zoals ieder jaar vraagt de Waarderingskamer gemeenten en belastingsamenwerkingen de aprilinventarisatie in te vullen. Deze jaarlijkse vragenlijst geeft ons niet alleen inzicht in de stand van zaken rondom de WOZ in afzonderlijke gemeenten, maar levert ook waardevolle input voor het landelijke beeld. Belangrijke onderwerpen zijn dit jaar het aantal reacties op de WOZ-waarden 2025 (zoals bezwaren), de afhandeling van WOZ-bezwaren uit 2024 en het aandeel no-cure-no-pay-bezwaren.

Praktische informatie over de vragenlijst
Om deze onderwerpen scherp in beeld te krijgen bevat de aprilvragenlijst een groot aantal vragen. Deze zijn gericht op de kengetallen die ook binnen gemeenten als stuurinformatie worden gebruikt. Veel van de antwoorden moeten uit de eigen WOZ-administratie worden gehaald. Om het invullen van de vragenlijst eenvoudiger te maken, kan een Exel-bestand worden gebruikt. Steeds meer WOZ-applicaties bieden de mogelijkheid dit bestand automatisch te vullen, wat tijd kan besparen.

Beperkte ruimte in de planning
We krijgen dit jaar signalen dat de periode voor het invullen van de aprilvragenlijst ongelukkig samenvalt met de paas- en meivakantie. We proberen bij het plannen van deze vragenlijst altijd zo goed mogelijk rekening te houden met vakanties en andere drukke periodes. De speelruimte voor de planning is echter beperkt.

Waarom de deadline niet later kan
Aan de ene kant moeten we rekening houden met het einde van de bezwaartermijn en het inboeken van alle bezwaren. Dat betekent dat de peildatum op 20 april ligt en niet eerder kan worden vastgesteld. Aan de andere kant wachten onder meer de beheerders van het gemeentefonds nadrukkelijk op de inschattingen van alle gemeenten over de waardeontwikkeling voor de WOZ-waarden in 2026 (waardepeildatum 1 januari 2025).

Omdat zij de gegevens echt op 10 mei moeten hebben, verzoeken wij u vriendelijk om de aprilvragenlijst in de week van 6 mei bij ons aan te leveren. We hopen dat dit lukt, ondanks de krappe periode.

Internetconsultatie: denk mee over toekomst WOZ-taxatieverslag

De staatssecretaris van Financiën wil het gebruik van het gemoderniseerde WOZ-taxatieverslag voor woningen stimuleren via regelgeving. Daarom is er een voorstel tot wijziging van de Uitvoeringsregeling instructie waardebepaling Wet WOZ. Iedereen kan hierop reageren via een internetconsultatie tot en met 2 juni 2025.

De voorgestelde wijziging van de uitvoeringsregeling bevat twee onderdelen:

1. Het stimuleren van het gebruik van het gemoderniseerde WOZ-taxatieverslag voor woningen.
2. Een voorstel om gemeenten te stimuleren om periodiek de primaire en secundaire objectkenmerken af te stemmen met de belanghebbende bij de woning.

Voor het taxatieverslag geldt dat niet het exacte model wordt vastgelegd, maar wel welke informatie belanghebbenden mogen verwachten. De afgelopen jaren is gewerkt aan een WOZ-taxatieverslag dat meer informatie bevat en prettiger leest voor belanghebbenden. Veel gemeenten en belastingsamenwerkingen hebben deze modernisering (geheel of gedeeltelijk) al doorgevoerd.

Voor het afstemmen van objectkenmerken is het voorstel:

• Primair: in ieder geval bij verkoop
• Secundair: ten minste eenmaal per vier jaar

Reageren op de consultatie kan door iedereen: WOZ-professionals, belangenorganisaties én individuele belanghebbenden. U bepaalt zelf wat u belangrijk vindt om te benoemen – denk aan de begrijpelijkheid, volledigheid, of uitvoerbaarheid van de wijziging.

Wij kijken met belangstelling uit naar de reacties op de internetconsultatie. Mooi om te zien dat de praktijk al voortvarend aan de slag is met de onderwerpen uit dit voorstel.

Stand van zaken bekend maken WOZ-waarden en bezwaren – update april 2025

De voortgang op het gebied van het bekend maken van WOZ-waarden laat een positieve ontwikkeling zien ten opzichte van vorig jaar. Zowel voor woningen als niet-woningen is het percentage objecten waarvoor nog een waarde bekend moet worden gemaakt landelijk gedaald.

Beschikkingen
Voor het belastingsjaar 2025 is de stand van zaken per 1 april:

• Woningen: WOZ-waarde nog bekend te maken 1,3%
• Niet-woningen: WOZ-waarde nog bekend te maken 6,8%

Ter vergelijking: op 1 april 2024 was nog 2,6% van de woningen en 9,1% van de niet-woningen de WOZ-waarde niet bekend gemaakt. Dat betekent een duidelijke verbetering in de tijdigheid van het bekend maken van de WOZ-waarden.

Bezwaren (voorlopige tussenstand)
De voorlopige cijfers, per 1 april 2025, van de bezwaren op de WOZ-waarde met waardepeildatum 1 januari 2024 laten een daling zien ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar (waardepeildatum 1 januari 2023):

• Woningen: 213.553 woningen onder bezwaar (was 238.932 op hetzelfde moment vorig jaar)
• Niet-woningen: 20.851 niet-woningen onder bezwaar (was 22.171 op hetzelfde moment vorig jaar)

Dat betekent een voorlopige afname van 25.379 bezwaren voor woningen en 1.320 voor niet-woningen.

Efficiëntere bezwaarafhandeling en beter inzicht met Power BI-dashboard van Sabewa Zeeland

Sabewa Zeeland heeft een innovatieve manier ontwikkeld om WOZ-bezwaren efficiënter af te handelen. Door het grote aantal bezwaren in 2023 ontstond de behoefte aan een nieuwe manier van bezwaarafhandeling en beter inzicht in resultaten daarvan. Sabewa ontwikkelde een dashboard in Power BI dat het gewenste inzicht biedt.

Om meer te weten te komen over de ontwikkeling van het dashboard, spreken we met Tom de Waard, digitaal architect en betrokken bij de implementatie.

Waarom was een bezwarenplatform nodig?
"In 2022 ontvingen we ruim 5.000 bezwaren. Dat konden we met onze bestaande formatie nog redelijk goed afhandelen, al was het hard werken," legt Tom uit. "Maar in 2023 steeg dat aantal naar ruim 9.000, waardoor we moesten kiezen: lossen we het op via de traditionele weg door meer manuren in te huren of gaan we op een andere manier te werken? Toen gingen we ons afvragen: kan dit niet slimmer en efficiënter?"

Dat leidde tot de inzet van de softwaretool van Footsteps. Daarbij zijn we zelf aan de slag gegaan met het ontwikkelen van een bezwarendashboard in Power BI. We zijn erg blij met die keuze: het dashboard geeft ons veel nieuwe inzichten in de bezwaren. En daar plukken we nu dagelijks de vruchten van.”

Hoe biedt het Power BI-dashboard een oplossing?
"Om beter inzicht te krijgen in de bezwaren, hebben we een dashboard in Power BI ontwikkeld," zegt Tom. "Hierin zijn alle beschikbare bezwaargegevens gekoppeld, waardoor we inzichten krijgen die we eerder niet hadden."

Volgens Tom biedt het dashboard onder andere de volgende inzichten:

• De verdeling van NCNP (No Cure No Pay) versus particuliere bezwaren
• Het aantal bezwaren per gemeente en per woonwijk
• De leeftijd van bezwaarindieners
• Het aantal toegekende bezwaren
• De reden van toekenning (op basis van een grief)
• De totale waardevermindering na honorering (per object en in totaal)
• WOZ-waarden van objecten onder bezwaar
• Het aantal grieven per bezwaar

"Dankzij deze inzichten kunnen we trends signaleren en beter inspelen op veelvoorkomende bezwaren," vertelt Tom. "Dit helpt taxateurs ook om gerichtere kwaliteitscontroles uit te voeren."

Wat levert het dashboard concreet op?
Tom legt uit dat de tool direct een positief effect op de bezwaarafhandeling heeft. "Taxateurs kunnen eenvoudiger afwijkingen signaleren, zoals bijzondere waardeverminderingen. Dat verbetert de kwaliteit van taxaties en versnelt de afhandeling."

Daarnaast geeft het dashboard inzicht in de succesverhouding tussen NCNP en particuliere bezwaren. "Het helpt ook bij besluitvorming op MT-niveau, doordat we trends en resultaten beter kunnen analyseren," voegt hij toe.

"Een belangrijk voordeel is de structurele kwaliteitsverbetering van onze taxaties. Door op objectniveau patronen te identificeren in gegronde bezwaren, kunnen we gerichter vooraf controleren en waar nodig aanpassen. Dit leidt tot nauwkeurigere waardebepalingen.Uiteindelijk verwachten we daardoor een significante daling van het aantal gegronde bezwaren in de komende jaren. De objectieve data helpt ons bovendien om specifieke wijken of woningtypen waar veel bezwaren worden toegekend gerichter te controleren.”

Welke uitdagingen en verbeteringen zien jullie nog?
"Een belangrijke uitdaging is de beschikbaarheid van relevante data," zegt Tom. "Een dashboard roept altijd nieuwe vragen op. Soms kunnen we die snel beantwoorden, maar soms is er aanvullende data nodig die niet altijd direct beschikbaar of eenvoudig te ontsluiten is."

Sabewa werkt daarom iteratief. "Op basis van interne gesprekken voegen we steeds nieuwe inzichten toe. Zo hebben we bijvoorbeeld recent de percentages van de vermindering op de beschikte waarde toegevoegd. Pas met die context kun je echt iets zeggen over een waardevermindering."

Volgens Tom is dit nog maar het begin. "De ontwikkelmogelijkheden zijn vrijwel eindeloos," stelt hij enthousiast.

Heb je een tip voor andere gemeenten?
"Ja, begin met inzicht in je data," adviseert Tom. "Beschikbare en toegankelijke data zijn cruciaal om een dashboard zoals in Power BI te kunnen bouwen. Met de juiste inzichten kunnen gemeenten hun bezwaarafhandeling optimaliseren en kosten besparen."

Het grootste voordeel ligt volgens hem echter in de kwaliteitsverbetering:”door analyses op objectniveau uit te voeren, kunnen we structurele knelpunten in onze waarderingsmethoden identificeren en aanpakken. Dat voorkomt niet alleen toekomstige bezwaren, maar zorgt ook voor een rechtvaardiger WOZ-waardering voor alle belastingplichtigen."

Toekomstvaste sleutels zorgen voor betere gegevenslevering

De Landelijke Voorziening WOZ (LV WOZ) is van groot belang voor afnemers zoals de Belastingdienst en de waterschappen, omdat zij hiermee snel en volledig inzicht krijgen in de WOZ-gegevens. Ook voor belanghebbenden wordt de LV WOZ steeds belangrijker. Zij vertrouwen erop dat zij hun WOZ-waarde en WOZ-taxatieverslag direct kunnen raadplegen via het WOZ-waardeloket of MijnOverheid. Alle signalen geven aan dat deze gegevenslevering dit jaar sneller en vollediger is verlopen dan voorgaande jaren.

Opruimactie in de LV WOZ
Eén van de redenen, waarom het dit jaar soepeler is verlopen, ligt waarschijnlijk bij het project “opschonen subjecten zonder toekomstvaste sleutel”. Hieraan hebben de afgelopen maanden veel gemeenten en belastingsamenwerkingen hard gewerkt. Het doel van de actie is dat voor iedere belanghebbende en iedere ontvanger van een WOZ-beschikking in de LV WOZ een BSN, RSIN of vestigingsnummer is geregistreerd. Als dat niet mogelijk is, wordt gebruik gemaakt van een anp.identificatie of een ann.identificatie.

Minder knelpunten bij gegevensaanlevering
Wanneer zo’n sleutel ontbreekt, ervaart de gemeente regelmatig problemen bij het aanleveren of het synchroniseren van gegevens. Dankzij het project is het aantal gevallen waarin zo’n sleutel ontbreekt inmiddels met ruim 90% afgenomen. Bij circa 200 gemeenten komt dit probleem zelfs helemaal niet meer voor. Bij enkele andere gemeenten is het oplossen van “de laatste gevallen” nog mede afhankelijk van het oplossen van een ander probleem. De gemeenten die nog niet op “0 meldingen” staan, blijven we ondersteunen met signaleringslijsten, het beantwoorden van vragen en adviseren over bijvoorbeeld de synchronisatie van gegevens, zodat ook zij het probleem volledig onder controle kunnen krijgen.

Complex, maar waardevol
Omdat het opschonen ook correcties in historische gegevens vereiste, werd deze opschoonactie door veel organisaties als complex ervaren. Tegelijkertijd blijkt uit de ervaringen dat bronhouders er zelf ook duidelijk voordeel van hebben. Het synchroon en actueel houden van gegevens verloopt nu namelijk eenvoudiger.

Vooruitkijken: volgende stappen
Met het oplossen van de in de LV WOZ ontbrekende toekomstvaste sleutels zijn niet ineens alle problemen die bronhouders en afnemers ervaren, opgelost. Ook voor het oplossen van andere problemen gaan we samen aan de slag. Tijdens het webinar van 15 mei gaan we hier dieper op in. Het goede nieuws is, dat deze vervolgstappen niet noodzaken tot intensieve verbeteringen in de historische gegevens, dus naar verwachting minder inspanning vragen van de bronhouders.

Onderzoek naar ‘scheefheid’ van WOZ-taxaties

Gijs Deen, onze werkstudent, heeft de afgelopen maanden onderzoek gedaan naar de ‘scheefheid’ van WOZ-taxaties. Oftewel: worden woningen in Nederland op een goede en vergelijkbare manier gewaardeerd? Gijs studeert economie en dacht bij scheefheid eerst vooral aan een huis dat letterlijk scheef stond – zoals de Toren van Pisa. Inmiddels weet hij wel beter. Zijn onderzoek laat niet alleen zien hoe belangrijk data-analyse is voor het verbeteren van WOZ-taxaties, maar ook dat jonge mensen met een frisse blik en een analytisch oog waardevolle bijdragen kunnen leveren aan onze werkzaamheden. Het project toont aan dat zij een slimme manier hebben om bepaalde werkzaamheden op te pakken waarvoor in de dagelijkse praktijk vaak te weinig tijd is.

Wat is scheefheid?
We spreken van scheefheid als bepaalde groepen woningen systematisch te hoog of juist te laag worden gewaardeerd. Bijvoorbeeld: worden goedkopere woningen vaker te hoog getaxeerd? Of juist duurdere woningen te laag? In een ideale situatie worden alle soorten woningen op een gelijke manier gewaardeerd, zonder systematische afwijkingen. Met andere woorden: zijn de WOZ-waardes in Nederland eerlijk?

Hoe is het onderzoek gedaan?

Gijs heeft onderzoek gedaan bij 80 gemeenten. Bij deze gemeenten is eerder een Onderzoek Kwaliteit Taxaties (OKT) uitgevoerd door de Waarderingskamer. De resultaten van zijn onderzoek zijn niet meegenomen in de beoordeling van de OKT’s, maar de uitkomsten uit de OKT’s zijn wél gebruikt als controlemiddel.

Voordat de gegevens zijn geanalyseerd, is de data opgeschoond. Alleen verkoopcijfers zijn meegenomen die voldeden aan de volgende criteria:

• De verkoopwaarde was hoger dan €100.000
• De woning is verkocht in 2023 of de eerste helft van 2024
• De verkoop is door de gemeente gemarkeerd als bruikbaar

De analyses zijn uitgevoerd in het programma R en namen per gemeente minder dan tien seconden in beslag.

Hoe is de scheefheid onderzocht?

Er is gekeken naar de verhouding tussen WOZ-waarde en verkoopprijs, per groep woningen. Die groepen zijn op drie manieren ingedeeld (zogenaamde decielen):

1. Op basis van objecten
2. Op basis van verkoopcijfers
3. Op basis van WOZ-waardes

Daarnaast is gebruikgemaakt van twee internationaal gebruikte maten om scheefheid te meten:

• Price Related Bias (PRB): meet of er sprake is van systematische over- of onderwaardering.
• Price Related Differential (PRD): geeft aan of de verhouding tussen WOZ en marktwaarde verandert afhankelijk van het prijsniveau van de woning.

Wat kwam eruit?

• De PRB- en PRD-waarden blijven binnen de internationaal aanvaarde normen. Dat is positief.
• Toch laten de decielen een interessant beeld zien:
  • Bij methode 1 (objecten): een lichte neiging tot progressiviteit – duurdere woningen worden iets te laag getaxeerd.
  • Bij methode 2 (verkoopcijfers): een lichte regressiviteit – goedkopere woningen worden iets te hoog getaxeerd.
  • Bij methode 3 (WOZ-waardes): geen scheefheid te zien.

De drie methodes leveren dus verschillende uitkomsten op. Het is nog niet duidelijk waar die verschillen precies vandaan komen. Verder onderzoek is nodig.

Waarom is dit belangrijk?
De WOZ-waarde speelt een belangrijke rol bij het bepalen van belastingen, zoals de onroerendezaakbelasting en waterschapsheffing. Het is daarom van groot belang dat deze waardes eerlijk zijn voor iedereen. Het onderzoek van Gijs laat zien dat data-analyse een krachtig hulpmiddel is om inzicht te krijgen in de kwaliteit van taxaties.

We onderzoeken nu hoe we dit type analyse vaker kunnen inzetten bij kwaliteitsonderzoeken en hoe we jonge onderzoekers kunnen blijven betrekken bij actuele thema’s in het WOZ-domein.

Nieuwe animatie: wat doet de Waarderingskamer eigenlijk?

Op onze website staat een korte animatie die in minder dan een minuut uitlegt wat de rol van de Waarderingskamer is als onafhankelijk toezichthouder op de uitvoering van de Wet WOZ. De animatie is bedoeld voor iedereen die in één oogopslag wil begrijpen wat we doen, waarom dat belangrijk is en hoe we bijdragen aan betrouwbare WOZ-waarden. Handig om te delen met nieuwe collega’s of bijvoorbeeld bij een presentatie voor bestuurders of inwoners.

Bekijk de animatie hier.

Help ons verder: waar is behoefte aan?
We willen onze communicatie de komende tijd nog beter laten aansluiten op wat er in de praktijk nodig is. Daarom horen we graag van jou:

• Welke communicatiemiddelen mis je nog?
• Welke uitleg of hulpmiddelen ondersteunt jou of je collega’s bij het contact met inwoners, bestuurders of andere betrokkenen?

Laat het ons weten en stuur een e-mail naar: cato.woudenberg@waarderingskamer.nl. We zijn benieuwd naar je ideeën!

Jaarverslag 2024 gepubliceerd: transparantie en toezicht in het WOZ-domein

De Waarderingskamer heeft haar jaarverslag over 2024 gepubliceerd. In dit verslag geven we een overzicht van onze werkzaamheden als onafhankelijk toezichthouder op de uitvoering van de Wet WOZ. We blikken terug op de kwaliteit van de WOZ-waardevaststelling door gemeenten, de ontwikkelingen in bezwaar- en beroepsprocedures, en onze bijdrage aan beleidsvorming en kennisdeling binnen het WOZ-domein.

Het jaarverslag bestaat uit twee delen: het bestuursverslag en het financiële deel.

• In het bestuursverslag lees je onder meer over de tijdigheid van de WOZ-beschikkingen, het aantal bezwaren en beroepsprocedures, de effecten van recent ingevoerde maatregelen en de uitdagingen waar gemeenten voor staan.
• Het financiële deel bevat de jaarrekening 2024, inclusief een goedkeurende controleverklaring van onze externe accountant, én een vooruitblik met de begroting voor 2025.

Een opvallende ontwikkeling in 2024 is de daling van het aantal WOZ-bezwaren, vooral bij woningen. Toch blijft de werkdruk voor uitvoeringsorganisaties hoog, mede door het toegenomen aantal beroepsprocedures en het grote aandeel no-cure-no-pay-bezwaren. Deze ontwikkelingen onderstrepen het belang van transparantie en informeel contact met belanghebbenden.

Benieuwd naar alle cijfers, toelichtingen en analyses?

Lees het volledige jaarverslag op onze website.

Vernieuwde Vraagbaak Waardevaststelling vanaf vandaag beschikbaar

Vanaf vandaag staat de vernieuwde versie van de Vraagbaak Waardevaststelling op onze website. Deze vraagbaak is een handreiking voor gemeenten bij formele, procesrechtelijke en toepassingsvragen rondom de waardevaststelling in het kader van de Wet WOZ. Met in totaal 410 vragen, verdeeld over 15 hoofdstukken, draagt de vraagbaak bij aan een uniforme uitvoering van de WOZ. De vraagbaak biedt onder andere inzicht in:

• de verantwoordelijkheden van het college van B&W;

• de bevoegdheden van de heffingsambtenaar;

• de rechten en plichten van belanghebbenden en gemeenten;

• het formeel gebruik van de WOZ-waarde.

De vernieuwde versie sluit beter aan bij de wijze waarop de WOZ nu wordt uitgevoerd en bij de actuele uitvoering en regelgeving.

Wij hebben de vraagbaak met grote zorgvuldigheid samengesteld, maar we horen graag hoe gebruikers de informatie ervaren. Daarom roepen we alle gebruikers uitdrukkelijk op om feedback te geven. Mist u onderwerpen of bent u het niet eens met bepaalde antwoorden of formuleringen? Laat het ons weten – uw terugkoppeling helpt ons om de vraagbaak verder te verbeteren.